شمیم گل محمدی در طاق‌های یادگار صفویه پیچید

به گزارش خبرگزاری فارس از کاشان، کارشناس مرمت بناها و بافت‌های تاریخی و مشاور اجرایی پروژه مرمت و باز زنده‌سازی کاروانسرای گبرآباد قمصر کاشان امشب آیین اختتامیه جشنواره بومی محلی گل و گلاب در جمع خبرنگاران اظهار کرد: کاروانسرای گبرآباد قمصر از بناهای منحصربه‌فرد و ارزشمند دوران صفویه  بوده و هم‌دوره با کاروانسراهای مرنجاب، شاه‌عباسی ابوزیدآباد و سن سن است و در طبقه قلعه‌های جلگه‌ای و کاروانی برون شهری و بین راهی جای می‌گیرد. 

علی ادهمی بیدگی با بیان اینکه کاروانسرای گبر‌آباد قمصر در مجاورت نهر‌ قهرود و بر فراز تپه‌ای با بستر سنگی و در مسیر جاده تاریخی اصفهان- ری قرار گرفته است، تصریح کرد: شالوده و بنیان این اثر از سنگ و ملات گل آهک بوده و در نماهای کالبدی و کف‌سازی‌ها از آجر پخته شده و از خاک محوطه اطراف استفاده شده است.
وی افزود: این کاروانسرا به موجب ارائه خدمات مردم روستای گبرآباد در فاصله حدود دو کیلومتری آن به گبرآباد(گبر به معنای زردتشتی) معروف شده است و تاریخ دقیق ساخت و طول مدت ساخت آن اطلاعی در دست نیست ولی یکی از کاروانسراهای شاه‌عباسی محسوب می‌شود.
این کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی در ادامه به مشخصات کاروانسرای گبرآباد پرداخت و گفت: جلوخان ورودی که دربرگیرنده صفه‌ها و طاق‌نمای ورودی‌، اتاق‌های مهمان‌پذیر، برج‌های تابستانی و زمستانی مهمان‌پذیر و سر در ورودی است و اتاق‌های مهمان‌پذیر در طرفین ایوان ورودی که در ساعاتی از شب که دروازه کاروانسرا بسته می‌شده در تابستان و زمستان مورد استفاده مهمانان بیرون از کاروانسرا بوده است و وجود این دو اتاق و برج‌های جلوخان نبوغ و تکامل معماری کاروانی در دوره شاه‌عباسی است که در کاروانسراهای دیگر مشهود نیست و بسیار منحصر به فرد و ممتاز است.

ادهمی بیدگلی خاطرنشان کرد: برج‌های تابستانی و زمستانی جلوخان که یکی برای سکونت زمستانی مهمانان و دیگری برای سکونت تابستانی میهمانان بیرون کاروانسرا کاربرد داشته است و هشتی ورودی که در دو طرف آن اتاق‌های نگهبانی جهت حراست و آمارگیری کاروان قرار دارد و اتاق‌های شاه‌نشین در سه ضلع دیگر که محل سکونت بزرگان کاروان و کاروان‌سالار بوده است. 

وی با اشاره به اینکه 20 اتاق تابستانی در طرفین ایوان شاه‌نشین‌ها و ایوان ورودی که برای سکونت افراد متمول کاروان در نظر گرفته شده است، بیان کرد: چهار اتاق تابستانی در ورودی شترخان‌ها با وجود جرزهای ستبر و ضخیم در ایام سرد سال کاربرد داشته است. 
مشاور اجرایی پروژه مرمت و باززنده‌سازی کاروانسرای گبرآباد قمصر کاشان ادامه داد: شترخان‌ها که مانند کمربندی در جبهه بیرونی کاروانسرا در طرفین شاه‌نشین‌ها جای گرفته و نقش تیمار و نگهداری شترها و چهارپایان را برعهده داشته است و درون شترخان‌ها صفه‌هایی وجود دارد که در میان آن پیش بخاری تعبیه شده که برای سکونت غلامان و نوکران کاروان بوده است. 

ادهمی بیدگلی بیان کرد: کاروان سرای گبرآباد به مدت 12 سال از طرف صندوق حفظ و بهره‌برداری اماکن تاریخی فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور در اختیار آقای مهدی مزرعتی بعنوان سرمایه‌گذار و بهره‌بردار قرار گرفته تا با کاربری جدید اقامتی و پذیرایی بار دیگر رونق بخشیده شود. 

وی هزینه مرمتی برای بازسازی این اثر حدود 950 میلیون تومان برآورد کرد و افزود: با در نظر گرفتن هزینه‌های تغییر کاربری، تأسیسات، مبلمان و مدیریت بهره‌برداری مطابق طرح توجیهی اقتصادی تهیه شده در این باب، مبلغ 4.5 میلیارد تومان در مدت زمان دو ساله برآورد شده است. 

کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی متذکر شد: برگزاری نخستین جشنواره گل و گلاب و آیین‌های سنتی  کاشان و ایران زمین در کاروانسرای گبرآباد بهانه‌ای برای معرفی و تبیین این اثر تاریخی در بوم کاشان بوده است. 

ادهمی بیدگلی گفت: کاروانسرای گبرآباد متعلق به عصر صفوی بوده در 15شهریور 1354 با شماره 1095 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

وی با بیان اینکه کاروانسرای گبرآباد پس از متروکه شدن در اوایل دوره پهلوی دچار تخریب و فرسایش شده بود، بیان کرد: با همت اداره حفاظت آثار باستانی کاشان در سال 1354 بازسازی‌هایی در سردر ورودی، پشت بام، سکوها اطراف حیاط، جلوخان و اتاق‌های شاه‌نشین انجام گرفت و با شروع جنگ تحمیلی از این اثر بعنوان پایگاه آموزش بسیج طی هشت سال استفاده شد و پس از آن زندان اسرای عراقی تا سال 1378 بود.

به گفته وی، متأسفانه به جهت کاربری زندان خسارات جبران‌ناپذیری بر بدنه و کالبد درونی فضاها معماری این اثر وارد آورد آمده و پس از ترک نیروهای نظامی بنای کاروانسرا مجددا به سازمان میراث فرهنگی تحویل داده شد و طی 10 تا 15 سال گذشته این سازمان طی برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت جذب سرمایه‌گذاری این اثر ملی را به مهدی مزرعتی واگذار کرد. 

بهره‌بردارکاروانسرای تاریخی گبرآباد هم در ادامه بیان کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات صندوق احیا برای بهره‌برداران بناهای تاریخی، زمینه‌سازی برای حضور پررنگ آنها در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری است و برای آشنایی بیشتر علاقه‌مندان به ظرفیت‌های گردشگری تصمیم گرفتیم تا قبل از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی و فرا رسیدن فصل گلاب گیری در قمصر کاشان جشنواره گل و گلاب و آیین‌های سنتی ‌کاشان و ایران را برگزار کنیم. 

مهدی مزرعتی گفت: 10 غرفه شامل کاشی، گلیم‌بافی، گیوه بافی و دست صنایع دستی در راستای معرفی آئین‌های سنتی و صنایع دستی منطقه کاشان در کاروانسرای گبرآباد در معرض دید عموم قرار گرفته است. 

وی درباره زمان بهره‌برداری کامل از مجموعه اقامتی گبرآباد نیز بیان کرد: مرمت بنا از اسفندماه آغاز شد و در کمتر از سه ماه حدود 27 درصد از عملیات مرمت مجموعه گبرآباد انجام شده است و طبق برآوردهای و تأییدیه‌ای که از صندوق احیاء دریافت کرده‌ایم پیش‌بینی می‌شود تا هشت ماه دیگر کار مرمت بنا به پایان برسد و نوروز سال آینده با تمام ظرفیت در خدمت گردشگران باشیم. 

بهره‌بردارکاروانسرای تاریخی گبرآباد متذکر شد: ششم خرداد ماه آیین تجلیل از نخبگان کاشان در این مجموعه برگزار می‌شود و همچنین با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در ماه مبارک رمضان هر شب بعد از اذان مغرب تا اذان صبح فضای فرهنگی و معنوی مفرحی برای هم‌میهنان در کاروانسرای تاریخی گبرآباد پیش‌بینی شده است. 

به گزارش خبرگزاری فارس از کاشان، کاروانسرای گبرآباد در 21 کیلومتری جنوب غربی کاشان و دو کیلومتری شمال شرق قمصر قرار گرفته است و آیین اختتامییه جشنواره بومی محلی گل و گلاب کاروانسرای گبرآباد قمصرکاشان در روزهای 30 و 31اردیبهشت ماه برگزار شد.

گفتنی است، اجرای نمایش‌های آیینی توسط اقوام مختلف کشور مانند ترکمن‌ها، آذری، بجنوردی، گنبد کاووسی، مازندرانی، بوشهری و جُنگ شادیانه همراه با نورافشانی، طنز، اجرای گروه تواشیح «نورالزهرا»، تئا‌تر، نمایش سایه، شعبده‌بازی و مولودی‌خوانی و مسابقه از جمله برنامه‌های آیین اختتامیه بود که مورد استقبال گردشگران و شهروندان قرار گرفت. 

انتهای پیام/ 2406/